Thực tế cho thấy, Cán bộ điều tra ở các cơ quan điều tra đã có những đóng góp quan trọng, giúp Điều tra viên giải quyết các vụ án được nhanh chóng, thuận lợi. Tuy nhiên, Bộ luật tố tụng hình sự nă 2003 chưa có quy định về Cán bộ điều tra trong tố tụng hình sự nên chưa tạo cơ sở pháp lý cho đội ngũ này thực hiện nhiệm vụ, gây lãng phí về nguồn nhân lực.
Để đáp ứng yêu cầu thực tiễn tổ chức và hoạt động của Cơ quan điều tra, Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 bổ sung quy định chức danh Cán bộ điều tra thuộc Cơ quan điều tra là người giúp Điều tra viên thực hiện một số hoạt động điều tra theo sự phân công của Điều tra viên nhằm tạo cơ sở pháp lý cho đội ngũ cán bộ này thực hiện nhiệm vụ được giao trên thực tế, đồng thời khắc phục tình trạng lãng phí nguồn nhân lực ở các cơ quan điều tra. Về tiêu chuẩn, việc bổ nhiệm, miễn nhiệm Cán bộ điều tra của Cơ quan điều tra được quy định tại Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự năm 2015. Điều 38 BLHS năm 2015 quy định Cán bộ điều tra thực hiện những nhiệm vụ, quyền hạn sau đây theo sự phân công của Điều tra viên:
- Ghi biên bản lấy lời khai, ghi biên bản hỏi cung và ghi các biên bản khác khi Điều tra viên tiến hành kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm và điều tra vụ án hình sự;
- Giao, chuyển, gửi các lệnh, quyết định và các văn bản tố tụng khác theo quy định của Bộ luật này;
- Giúp Điều tra viên trong việc lập hồ sơ giải quyết nguồn tin về tội phạm, hồ sơ vụ án và thực hiện hoạt động tố tụng khác.
Như vậy, đối với vụ án hình sự, Thủ trưởng Cơ quan điều tra có thẩm quyền phân công, thay đổi Cán bộ điều tra tham gia điều tra vụ án, còn Điều tra viên là người trực tiếp phân công công việc cụ thể cho Cán bộ điều tra theo nhiệm vụ, quyền hạn được quy định tại khoản 1 Điều 38 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015. Khi thực hiện nhiệm vụ được phân công, Cán bộ điều tra không chỉ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và trước Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra mà còn phải chịu trách nhiệm trước Điều tra viên về hành vi của mình.