Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án là cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án hình sự, là đương sự trong vụ án hình sự nhưng không phải là nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự. Họ không tham gia thực hiện tội phạm (hoặc có tham gia nhưng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự) nhưng có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến người phạm tội hoặc hành vi tội phạm. Những người này có thể là người được cho tài sản nhưng không biết đó là tài sản do phạm tội mà có; người chủ tài sản cho người khác mượn tài sản nhưng không biết người đó sử dụng phương tiện để làm công cụ, phương tiện phạm tội…
So với Điều 54 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003, Điều luật này quy định theo hướng bổ sung quyền và nghĩa vụ của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án. Cụ thể bổ sung các quyền: “Được thông báo, giải thích quyền và nghĩa vụ; đưa ra chứng cứ; yêu cầu giám định, định giá tài sản theo quy định của pháp luật; đề nghị chủ tọa phiên tòa hỏi những người tham gia phiên tòa; xem xét biên bản phiên tòa; tự bảo vệ, nhờ người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho mình; trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá; các quyền khác theo quy định của pháp luật”.
Về nghĩa vụ, Điều luật bổ sung quy định người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án có nghĩa vụ chấp hành quyết định, yêu cầu của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng nhằm bảo đảm thuận lợi cho hoạt động tố tụng hình sự.
Văn phòng luật sư số 5 Hà Nội